TÁC HẠI CỦA MA TÚY

TÁC HẠI CỦA MA TÚY ĐÁ TRONG TÌNH HÌNH HIỆN NAY

AnhQuang

Anh Vũ Mạnh Dũng, Phó Giám đốc nhà hát vũ kịch Việt Nam - người vừa được phong danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân - đã bị em rể đâm tử vong.

Khoảng 10 giờ đêm ngày 18/2/2020, Trung tâm 113 Công an quận Hoàn Kiếm nhận được tin báo tại ngõ 609 đường Bạch Đằng, phường Chương Dương, quận Hoàn Kiếm có đối tượng “ngáo đá”, đâm chết 1 người, tự đốt xe máy và dùng dao uy hiếp cả gia đình. Ngay sau đó, Trung tâm 113 Công an quận Hoàn Kiếm đã cử tổ công tác gồm Thượng úy Nguyễn Trọng Nghĩa, Lý Nhật Phương và Bùi Ngọc Bắc xuống hiện trường triển khai các các biện pháp để khống chế đối tượng, bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân.

Thượng úy Nguyễn Trọng Nghĩa đã trực tiếp tước dao quật ngã đối tượng, để đồng đội che chắn và nhanh chóng sơ tán các nạn nhân gồm người nhà và hàng xóm xung quanh đang bị Bình uy hiếp.

Đối tượng ngáo đá là Dương Quang Bình, sinh năm 1977 ở số 12 ngõ 609 Bạch Đằng.

Trước khi Tổ 113 đến, Dương Quang Bình đã tự đốt xe máy của mình để trước cửa nhà. Sau đó đã phá mái tôn trèo sang nhà em gái bên cạnh, cầm dao uy hiếp gia đình gồm 6 người, trong đó có 3 cháu nhỏ. Trong cơn ngáo, Bình đã đâm tử vong anh Vũ Mạnh Dũng là Phó Giám đốc nhà hát vũ kịch Việt Nam. Anh Bình mới được phong tặng danh hiệu Nghệ sỹ Nhân dân.

Ngay sau đó, Dương Quang Bình đã bị bắt giữ để điều tra.

***

Ngáo đá là tình trạng rối loạn tâm thần do sử dụng ma túy đá dẫn đến mất kiểm soát hành vi, gây rối nơi công cộng, thậm chí gây án mạng.

Ma túy đá hay chấm đá, hàng đá là tên thường gọi của loại ma túy tổng hợp có chứa methamphetamin (một chế phẩm của amphetamine – ATS). Người sử dụng ma túy đá sẽ có thể có cảm giác hưng phấn hoặc tỉnh táo trong thời gian dài nhưng nó cũng dẫn đến hành vi ngáo đá.

Ma túy đá có khả năng kích thích khiến cơ thể luôn ở trong tình trạng hoạt động tăng tốc hết công suất nên dễ gây kiệt sức ở các bộ phận, gây đột quỵ, suy gan, suy tim. Nếu ngưng sử dụng chất này, con nghiện không thể cảm thấy bất kỳ một thứ niềm vui nào trong cuộc sống, bị hoang tưởng, điên dại trong vài tuần và mất hẳn trí nhớ.

Trong tài liệu Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị các rối loạn tâm thần thường gặp do sử dụng ma túy tổng hợp dạng aphetamine, Bộ Y tế cảnh báo việc sử dụng ma túy đá thường dẫn đến các rối loạn tâm thần, ngộ độc cấp, hội chứng nghiện, hội chứng quên, nghiêm trọng hơn là tình trạng rối loạn tâm thần di chứng và khởi phát muộn dẫn đến rối loạn nhân cách, rối loạn hành vi, mất trí, trạng thái loạn thần xuất hiện muộn.

Khi con nghiện “đập đá”, tức là hút hoặc tiêm ma túy đá, chất methamphetamin sẽ đi thẳng vào não có thể gây nhiễm độc cấp với triệu chứng thường gặp nhất là tăng khoái cảm, tăng năng lượng, hưng phấn quá mức đi cùng với cảm giác lo âu, bồn chồn, ảo giác (ảo thị, ảo thanh). Kẻ ngáo đá thường có cảm giác hoang tưởng về việc bị ai đó theo dõi hoặc truy sát nên dễ dẫn đến hành vi công kích, gây hấn, tấn công người khác. 

Về cơ bản, biểu hiện lâm sàng của bệnh nhân loạn thần do ma túy đá, hay còn gọi là ngáo đá thường trải qua các giai đoạn:

- Từ một đến 3 ngày đầu: Bệnh nhân bị chứng hoang tưởng. Thường gặp nhất là hoang tưởng bị truy hại, bị theo dõi, có thể gặp hoang tưởng liên hệ, bị chi phối, hiếm gặp hơn là hoang tưởng tự cao, hoang tưởng phát minh… Tình trạng này thường xuất hiện bán cấp ở bệnh nhân sử dụng ATS lâu ngày hoặc nghiện ATS. Đôi khi hoang tưởng xuất hiện cấp diễn trong các trường hợp ngộ độc.

Ngoài ra bệnh nhân còn bị ảo giác, thường gặp nhất là ảo thanh, ảo thị. Ít gặp hơn là ảo xúc, ảo khứu… Họ còn bị rối loạn cảm xúc và hành vi do bị chi phối với chứng hoang tưởng, ảo giác. Ngoài ra còn xuất hiện các triệu chứng cơ thể như đau đầu, đau cơ, bồn chồn, bứt rứt…

- Từ ngày thứ tư trở đi, thông thường các triệu chứng loạn thần sẽ giảm dần dưới tác dụng của điều trị. Nếu hoang tưởng, ảo giác hết ngay sau 3 ngày điều trị thì đó là hoang tưởng cấp diễn trong ngộ độc ATS. Thường sau khi giảm hoặc ngừng sử dụng ATS từ một đến 3 ngày, bệnh nhân sẽ bị hội chứng cai như rối loạn khí sắc (buồn hoặc mất khoái cảm), mất ngủ hoặc ngủ lịm và mệt mỏi, chậm chạp hoặc kích động tâm thần vận động, cảm giác thèm khát với một chất kích thích, tăng khẩu vị, có những giấc mơ khó chịu hoặc kỳ quặc.

- Sau khi giảm hoặc ngừng sử dụng ma túy đá, bệnh nhân thường xuất hiện hội chứng trầm cảm. Lúc này cần điều trị cách ly và giám sát, không để họ tái sử dụng ATS, đồng thời áp dụng thêm liệu pháp tâm lý đối với bệnh nhân và gia đình. Các thuốc chống trầm cảm thường được sử dụng là mirtazapine uống từ 15-30 mg mỗi ngày hoặc sertraline 50 mg mỗi lần, từ một đến 2 lần trong ngày. Cũng có thể dùng thuốc chống trầm cảm khác thuộc nhóm SSRI. Ngoài ra còn có thuốc giải lo âu như diazepam uống hoặc tiêm bắp 5 mg mỗi lần, từ một đến 2 lần trong ngày.

Việc điều trị loạn thần do ma túy về nguyên tắc là điều trị triệu chứng và các bệnh cơ thể (nhiễm virus viêm gan B, C, HIV) song song với tư vấn tâm lý. Nhiễm độc do ma túy ATS chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, về cơ bản cần tuân thủ nguyên tắc đảm bảo hô hấp, tuần hoàn cho bệnh nhân. Cần tăng thải trừ bằng truyền các dung dịch glucose, bù nước điện giải, cân bằng kiềm toan, bù vitamin. Trường hợp nặng cần chuyển đến chuyên khoa chống độc, điều trị tích cực, cấp cứu… Bác sĩ có thể chỉ định cho dùng thuốc chống loạn thần nếu bệnh nhân trong trạng thái kích động hoặc không hợp tác điều trị.

Các triệu chứng loạn thần thường mất đi sau một đến 2 tuần. Thuốc được giảm dần liều và dừng sử dụng khi các triệu chứng trên hết hẳn. Kiểm soát thân nhiệt đối với bệnh nhân loạn thần do ma túy tổng hợp cần áp dụng các biện pháp vật lý như chườm mát, không nên dùng các thuốc hạ sốt trong trường hợp tăng thân nhiệt do ma túy gây ra.

Trong thời gian điều trị, cơ sở khám chữa bệnh cần quản lý chặt chẽ không để bệnh nhân có cơ hội tái sử dụng ATS. Sau khi ra viện, họ về với gia đình song cần theo dõi tiếp bởi các nhân viên phòng chống ma túy và trạm y tế của xã, phường, thị trấn, tránh xảy ra tình trạng tái nghiện.@Anh Quang