TRÁCH NHIỆM CỦA CỬ TRI LÀM NÊN THÀNH CÔNG TRONG BẦU CỬ ĐẠI BIỂU QUỐC HỘI KHÓA XV, ĐẠI BIỂU HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN CÁC CẤP NHIỆM KỲ 2021 - 2026

Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV, đại biểu Hội đồng Nhân dân nhiệm kỳ 2021-2026 đang đến gần. Những ngày qua chúng ta nói nhiều đến công tác chuẩn bị, tổ chức bầu cử và trách nhiệm của các ứng cử viên. Nhưng chủ thể quan trọng làm nên thành công và hiệu quả của cuộc bầu cử chính là cử tri (Nhân dân). Nếu cử tri làm hết quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong bầu cử, thực sự có trách nhiệm, sát sao trong việc đánh giá, lựa chọn ứng cử viên, chắc chắn, sẽ khiến các ứng cử viên nếu trúng cử trở thành đại biểu dân cử trách nhiệm và nỗ lực nhiều hơn trong hoạt động của họ.

Cử tri được tiếp cận với tiểu sử, lý lịch của từng ứng cử viên, đặc biệt lời hứa trong chương trình hành động của từng ứng cử viên. Cử tri cũng có dịp để chấm điểm tác phong, tư thế, thái độ, kế hoạch hoạt động của ứng cử viên nếu họ được cử tri tín nhiệm trở thành đại biểu của dân qua những lần tiếp xúc. Ứng cử viên đó có hội tụ đủ những tiêu chuẩn, tố chất, kỹ năng, điều kiện, năng lực để thực hiện hoạt động của người đại biểu dân cử trong suốt nhiệm kỳ không, có lắng nghe, tâm huyết, suy nghĩ những điều cử tri đang cần, đang mong muốn thay đổi hay không, chương trình hành động có thiết thực, khả thi không?...

Những điều đó cần sự sáng suốt, đánh giá, phân tích sâu sắc của cử tri. Nếu cử tri chỉ nhận xét hời hợt, cảm tính, thiếu khách quan, suy xét sẽ rất ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng của sự lựa chọn. Theo đại biểu Nguyễn Anh Sơn, trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Nam Định nhiệm kỳ 2016 - 2021, để phát huy trách nhiệm của cử tri trong đánh giá, lựa chọn ứng cử viên, tuyên truyền bầu cử phải làm thực chất, hữu ích, không thể qua loa, hình thức cho đủ thủ tục. Điều quan trọng là công tác tuyên truyền phải chống hình thức, làm sao thu hút người dân, để người dân quan tâm đến Quốc hội thực sự, quan tâm đến việc lựa chọn người đại diện cho mình, cân nhắc các ứng cử viên”.

Để cử tri trách nhiệm hơn trong đánh giá, lựa chọn các ứng cử viên, nhận thức rõ hơn về việc đi bỏ phiếu có ý nghĩa quan trọng  đối với chất lượng hoạt động của cơ quan dân cử, của những người sau này đại diện mình trong nhiều quyết định quan trọng, việc tổ chức bầu cử làm thực chất, không hình thức.

Khơi dậy và tạo cơ chế thuận lợi để phát huy trách nhiệm của cử tri trong việc lựa chọn, đánh giá, dõi theo, giám sát lời hứa của các ứng cử viên nếu sau này họ trúng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng Nhân dân là cách tốt nhất để những đại biểu dân cử phải luôn ý thức rõ và làm tốt trách nhiệm của mình. Nếu cử tri thường xuyên chấm điểm, nhận xét kịp thời hoạt động của đại biểu, so sánh với lời hứa trong chương trình hành động sẽ khiến đại biểu không thể lơ là với trách nhiệm đại diện của mình. Để có cơ chế giám sát và đánh giá thực chất vai trò, trách nhiệm của đại biểu Quốc hội, cuối nhiệm kỳ hoặc giữa nhiệm kỳ phải có đánh giá xếp loại thi đua để khuyến khích những cá nhân làm tốt và những đại biểu làm tốt, có thể đề nghị cho tái cử để có tiếng nói, đóng góp trên diễn đàn Quốc hội. Cũng nên có thăm dò trong dư luận quần chúng đánh giá vai trò của đại biểu, như thế sẽ hiệu quả hơn và bắt buộc đại biểu không hoạt động cũng sẽ phải hoạt động cũng như lấy phiếu tín nhiệm các chức danh.

Bên cạnh đó, cử tri cần nắm rõ được lộ trình bầu cử, mốc thời gian bầu cử quan trọng, địa điểm và thời gian bỏ phiếu để thực hiện quyền và nghĩa vụ của cử tri. Một số mốc thời gian bầu cử quan trọng về bầu cử đại biểu Quốc hội, HĐND nhiệm kỳ 2021-2026 là:

- Chậm nhất ngày 04/3/2021:

 Công bố số đơn vị bầu cử, danh sách các đơn vị bầu cử, số lượng đại biểu Quốc hội dự kiến được bầu ở mỗi đơn vị bầu cử.

 Công bố số đơn vị bầu cử đại biểu HĐND cấp tỉnh, huyện, xã, danh sách các đơn vị bầu cử và số lượng đại biểu dự kiến được bầu ở mỗi đơn vị bầu cử.

- Ngày 13/4/2021: Niêm yết danh sách cử tri.

- Chậm nhất là ngày 28/4/2021: Công bố danh sách chính thức những người ứng cử đại biểu Quốc hội, HĐND các cấp.

- Ngày 23/5/2021: Bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026.

- Chậm nhất là ngày 02/6/2021: Công bố kết quả bầu cử và danh sách những người trúng cử đại biểu HĐND cấp tỉnh, huyện, xã.

- Chậm nhất là ngày 12/6/2021: Công bố kết quả bầu cử và danh sách những người trúng cử đại biểu Quốc hội.

Chất lượng hoạt động của đại biểu dân cử phụ thuộc không nhỏ vào sự công khai, minh bạch, dân chủ trong hoạt động của Quốc hội, Hội đồng Nhân dân, trong cơ chế thuận lợi để cử tri tham gia đánh giá, chấm điểm, giám sát người đại diện của mình. Chính vì thế, những lá phiếu bầu với quyền và nghĩa vụ của cử tri sẽ quyết định sự thành công của cuộc bầu cử và bầu những đại biểu có đức, có tài, là những đại biểu đại diện cho cử tri đưa ra những ý kiến đóng góp quan trọng cho các quyết sách của Quốc hội./.