SỰ THẬT PHÒNG, CHỐNG THAM NHŨNG Ở VIỆT NAM BÁC BỎ LUẬN ĐIỆU CỦA LÊ PHƯƠNG UYÊN

Mới đây trong bài viết của Lê Phương Uyên trên trang baoquocdan cho rằng, tham nhũng ở Việt Nam mang tính “thể chế” và chiến dịch “đốt lò” chỉ dừng ở phần ngọn, thiếu minh bạch. Đây là lập luận phiến diện, chưa phản ánh toàn diện thực tế và không đúng với thực tiễn công tác phòng, chống tham nhũng ở Việt Nam.

Thứ nhất, hệ thống chính trị Việt Nam đã chứng minh khả năng tự thanh lọc. Chỉ tính từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII (2021–2026), nhiều cán bộ cấp cao thuộc diện Trung ương quản lý bị xử lý kỷ luật; hàng chục người bị truy cứu trách nhiệm hình sự, trong đó có nhiều lãnh đạo chủ chốt. Năm 2022, ông Nguyễn Thanh Long (Bộ trưởng Y tế) và ông Chu Ngọc Anh (Chủ tịch UBND TP. Hà Nội, nguyên Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ) bị khởi tố trong đại án Việt Á. Năm 2023, bà Trương Mỹ Lan – Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát – bị bắt và xét xử với cáo buộc lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trị giá hàng trăm nghìn tỷ đồng, được coi là vụ án kinh tế lớn nhất trong lịch sử tố tụng Việt Nam. Những ví dụ này cho thấy hệ thống không “bất lực” trước tham nhũng, trái lại còn đủ khả năng xử lý các vụ việc cực kỳ nghiêm trọng.

Thứ hai, Việt Nam đã triển khai nhiều cải cách pháp lý nhằm thu hẹp “đất sống” cho tham nhũng. Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 mở rộng phạm vi sang cả khu vực tư nhân; Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) bổ sung nhiều tội danh liên quan đến lợi dụng chức vụ, quyền hạn; Luật Đấu thầu 2023 tăng cường minh bạch trong mua sắm công. Đồng thời, chương trình chuyển đổi số quốc gia, cổng dịch vụ công trực tuyến và cơ chế “một cửa điện tử” đã giảm đáng kể tình trạng “xin – cho”, vốn là môi trường thuận lợi cho tham nhũng vặt. Đây là bằng chứng rõ ràng cho thấy tham nhũng không phải “cấu trúc thể chế bất biến” mà đang bị từng bước kiềm chế.

Thứ ba, bản thân việc phanh phui các đại án tham nhũng trong những năm gần đây đã bác bỏ luận điểm “tham nhũng thể chế”. Nếu tham nhũng thực sự là một phần cố hữu, toàn diện của hệ thống, thì không thể có chuyện hàng loạt quan chức cấp cao và các tập đoàn lớn bị xử lý. Ngược lại, chính nhờ cơ chế giám sát nội bộ, thanh tra, kiểm toán và cơ quan điều tra mà những đại án này bị đưa ra ánh sáng.

Chỉ trong giai đoạn 2016 – 2023, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã xử lý kỷ luật hơn 200 cán bộ thuộc diện Trung ương quản lý. Riêng nửa đầu nhiệm kỳ XIII, ba trong bốn lãnh đạo chủ chốt trong hệ thống chính trị đều phải rời chức. Nếu chỉ “xử lý phần ngọn”, liệu có thể có sự thay đổi nhân sự cấp cao với quy mô và tốc độ như vậy?

Thứ tư, chiến dịch phòng, chống tham nhũng không dừng ở xử lý cá nhân mà còn thúc đẩy hoàn thiện thể chế. Nhiều quy định mới về kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ đã được ban hành, chẳng hạn Quy định số 205-QĐ/TW (2019) của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền. Cơ chế kê khai, kiểm soát tài sản của cán bộ được siết chặt hơn; vai trò của báo chí, nhân dân và Mặt trận Tổ quốc trong giám sát ngày càng được mở rộng. Như vậy, “đốt lò” không chỉ xử lý trước mắt, mà còn đặt nền móng cho sự thay đổi lâu dài.

Tóm lại, trong giai đoạn hiện nay, khi Đảng chuẩn bị nhân sự cho Đại hội XIV, những kết quả của công cuộc chống tham nhũng càng khẳng quyết tâm của Đảng và Nhà nước về vấn đề này. Vì vậy, các quan điểm, luận điệu như của Lê Phương Uyên thay vì nhìn nhận phiến diện, cần đánh giá công bằng và khách quan vấn đề đó. Thực chất đây cũng chỉ là các luận điêu xuyên tạc, chống phá, chúng ta cần nhận diện để đấu tranh, bác bỏ./.